احکام نماز مسافرمطابق بافقه امام شافعی {رض}

احکام نماز مسافراسلام دینی است که مطابق با سرشت انسان برنامه هایش را پایه ریزی کرده است و جایی که گمان مشقت و در سختی افتادن برای انسان ها برود مقداری از تکالیف را برداشته است
شریعت به خاطر این که بر مشقت سفر نیافزاید قصر و جمع نماز را در سفر برای مسلمانان قرار داده است . در حدیث شریف از قصر و جمع نماز به عنوان هدیه ی الهی به بندگان نام برده شده است ، هدیه ای که شایسته است آن را پذیرفته و مورد بهره برداری قرار دهند.
قصر یعنی کوتاه کردن نماز چهار رکعتی یا به عبارت ساده تر نماز ظهر و عصر و عشاء را هریک دو رکعت خواندن.
جمع یعنی نماز ظهر و عصر را در یک وقت پشت سرهم خواندن و نماز مغرب و عشاء را باهم خواندن
قصر و جمع یعنی هم نمازها را کوتاه کردن و هم با هم خواندن.
درقصرتنها نمازهای چهار رکعتی کوتاه می شوند
در سفری می توان نمازها را کوتاه کرد که سفر مباح باشد.
سفر از هنگام گذشتن ازمحدوده ی ابادی یا شهر شروع می شود
اگر کسی به سفر رفت و قصد کرد در شهری یا هر جای دیگری چهار روز یا بیشتر بماند نمی تواند در مدت ان چهار روز قصر کند ولی اگر قصد کرد کمتر از چهار روز بماند در تمام ان مدت باید قصر کند البته روز وارد شدن و روز خارج شدن به حساب نمی اید باید حضور خالص او در ان شهر چهار روز باشد البته این فرد باید در طول راه تا رسیدن به شهر قصر بخواند به محض رسیدن به ان شهر نمازش را باید چهار رکعتی بخواند ولی اگر چهار روز ماند وهیچ نیتی نداشت با تمام شدن چهار روز سفرش پایان می یابد .
اگرکسی وارد شهری شد برای انجام کاری و قصد داشت پس از انجام کارش از شهر خارج شود و منتظر انجام کار بود می تواند تا ۱۸ روز نمازش را کوتاه کند وبعضی فرموداند تا وقتی که کارش تمام می شود می تواند قصر کند.
مسافری که نمی داند به کجا می رود و مقصدش معلوم نیست مانند سرباز یا عبد که همراه کارفرمای خود می باشند نمی تواند نماز را کوتاه کند.
مسافری که دنبال کار شر و خرید وفروش حرام است و بدهکاری که از صاحب بدهی خود فرار می کند وهمچنین زنی که از شوهرش فرار می کند نمی توانند نماز مسافر بخوانند.
کسی که مسافر است و نماز، به قصر می خواند اگر پشت سر امام جماعتی که نماز را کامل می خواند جماعت بخواند، باید نمازش را کامل بخواند.
مسافر باید در هنگام شروع نماز نیت قصربنماید.
اگر کسی در کشتی بود و در حال نماز کشتی اش به وطن رسید باید نمازش را تمام بخواند.
در سفر طولانی قصر خواندن از کامل خواندن بیشتر ثواب دارد،
جمع
در جمع، نمازها کوتاه نمی شوند بلکه دو تا دو تا با هم خوانده می شوند یعنی نماز ظهر و عصر باهم و نماز مغرب و عشاء با هم و هریک چهار رکعت بجز مغرب که سه رکعت است،
یا نماز اول به وقت نماز دوم برده می شود که به ان جمع تاخیر گویند
یا نماز دوم به وقت اول اورده شود که به ان جمع تقدیم گفته می شود.
این نوع نماز علاوه بر سفر طولانی نزد برخی از علما در سفر کوتاه و در هنگام عذر و مشقت نیز اجازه داده شده است اما بهتر ان است که ان را ترک کرد بجز در بین مزدلفه وعرفات در مکه ی مکرمه.
در جمع تقدیم باید ابتداء نماز ظهر و مغرب خوانده شود وهنگام شروع به نماز اول قصد جلو انداختن نماز عصر یا عشا را داشته باشد،
اگر هردو نماز خوانده شدند و بعدا مشخص شد که نماز اول باطل بوده باید هر دو نماز را دوباره بخواند.
مسافر باید در موقع خواندن نماز نیت جمع نماید
باید دو تا نماز پشت سر هم بدون فاصله خوانده شود به این معنی که فاصله ، بیشتر از گفتن یک اقامه برای نماز نباشد
در جمع تاخیر یعنی اگر مغرب را بجای عشاء ببرد می تواند اول نماز عشا را بخواند.
قصر و جمع
علاوه بران دو حالت مسافر اجازه دارد در سفر هم قصر کند و هم جمع یعنی هم نمازهای چهار رکعتی را دو رکعت بخواند و هم ان ها را با هم تمام بخواند این نوع امروزه بیشتر به کار می رود.
گردآورنده: خبات ساعدی