جاذبه‌های گردشگری مهاباد بهانه‌ای نیکو برای سفر به نگین شمال غرب کشور

مهاباد شهری واقع در جنوب آذربایجان غربی و در فاصله ۱۱۵ کیلومتری از مرکز استان با مساحت ۲۵۹۱ کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر ۲۱۵ هزار نفر به دلیل جاذبه های طبیعی و ویژگی های فرهنگی مردمانش چون نگینی در شمال غرب کشور می درخشد.
طبیعت بکر، دریاچه سد مهاباد، کوههای مرتفعی که دورتادور مهاباد به صف شده اند، جزیره گردشگری، پارک ملت، سپیدارهای زیبای کناره ی رودخانه، غار آبی سهولان با قندیل های آهکی بسیار نادرش، تالابهای کانی برازان و قوپی باباعلی با آن پرندگان مهاجر و زیبایش، همه و همه نه تنها تماشگران این تماشاخانه ی زیبایی و شکوه را سحر می کند بلکه ظرفیتهای بالای گردشگری و توریستی مهاباد را بی واسطه به تصویر می کشد. ‏از جمله آثار تاریخی و گردشگری مهاباد می‌توان این آثار را نام برد که هر یک جاذبه ویژه خود را دارد:
دخمه سنگی فخریگاه
 این اثر تاریخی در ۱۰ کیلومتری شهرستان مهاباد و در نزدیکی روستای ایندرقاش، بر بالای صخره ای از رسوبات آهکی قرار دارد. این دخمه ورودی ندارد و در ایوان آن دو ستون سنگی قرار دارد که البته تنها پاستون ها و سرستون های آن باقی مانده اند. این گوردخمه دارای دو اطاق است که اطاق جلویی احتمالاً مخصوص انجام مراسم تدفین بوده است و در اطاق بعدی ۳ قبر به شکل مستطیل وجود دارد که یکی بزرگتر و بصورت افقی در قسمت چپ و دو تای دیگر کوچکتر، در سمت راست و به شکل عمود در دل سنگ تراشیده شده اند. گور دخمه  فخریگاه منتسب به دوران ماد است که در کنا گور دخمه شیرین و فرهاد در صحنه و دکان داود در نزدیکی سرپل ذهاب از جمله زیباترین گور دخمه های ایران به حساب می آیند.
مقبره بداق سلطان
بداق سلطان که نام وی در تاریخ‌ اجتماعی منطقه به نیکی برده شده فرزند «شیرخان» و از نوادگان «صارم بیگ مکری» است. او در سال‌های ۱۱۱۱ تا ۱۰۶۲ هـ .ق حکمران منطقه مهاباد بود.
این بنا که احتمالاً در دوره شاه عباس صفوی ساخته شده است، با مساحت ۱۳۶ مترمربع ترکیبی از سنگ، آجر قرمز چهارگوش و ملات ماسه و آهک است. مقبره بداق سلطان (بوداق سلطان) بنایی ساده با تورفتگی و بیرون زدگی‌هایی به شکل مستطیل است.مقبره بداق سلطان داخل اتاق اصلی است. ساختمان مقبره بر روی صفحه سنگی قرار گرفته است. بداق ‌سلطان در سال ۱۱۱۲هـ.ق در یکی از جنگ‌های شاه عباس در نزدیکی ایروان به قتل رسید و جسد وی را به خاطر خدمات عمرانیش به مهاباد آوردند و در آنجا دفن کردند.
‏‏محوطه تاریخی برده کنته‏
 محوطه تاریخی برد کنته، از آثار تاریخی مهاباد است که قدمت آن به هزاره نخست قبل از میلاد برمی‌گردد. مجموعه اثر برده کونته در هفت کیلومتری شمال شهر مهاباد در جاده ارومیه قرار دارد. این اثر شامل چند قبر صخره ای و یک دخمه با در ورودی یکی به صورت عمودی و دیگری افقی و چند ردیف پلکان است. با دقت در کنده کاری های آن می توان حدس زد که این اثر کلا به مراسم مذهبی اختصاص داشته است. احتمالا این اثر به قبل از دوره هخامنشی و شاید قبل از دوره ماد و حکومت مانا در هزاره اول قبل از میلاد برسد.
 حمام لج: این بنا در ۲۱ کیلومتری منطقه شمال شهرستان مهاباد و در داخل روستای لج قرار دارد. با توجه به تاریخ منطقه و بناهای مشابه و مصالح بکار رفته در بنا قدمت آن به سال های ۱۰۵۰ الی ۱۱۰۰ هجری قمری می رسد (یعنی دوره صفویه) پی ها و زیربنای حمام از سنگ های موجود محلی و بقیه بنا از آجر چهارگوش قرمز رنگ است.
 مسجد جامع مهاباد
 مسجد جامع مهاباد یا مسجد سوور(سرخ)، از برجسته‌ترین و بی‌نظیرترین آثار تاریخی اسلامی مربوط به دوران صفویه در این منطقه است.
این مسجد به دستور بداق‌السلطان حاکم مهاباد (متوفى به سال ۱۰۱۲ هجرى قمرى) ساخته و در زمان شاه سلیمان صفوى تکمیل شده است. در ضلع شرقى آن، مدرسه‌اى جهت تحصیل طلاب علوم دینى تأسیس شده است.
این مسجد که قدیمى‌ترین مسجد مهاباد است، از حیث توازن در طرح طاق آن، ۱۸ گنبد خشتى و شبستانى با ۱۸ ستون سنگى و حجره‌هاى پیرامون، از زیباترین بناهاى تاریخى استان به شمار مى‌رود.
پردی سور(پل سرخ)
 این پل که از آثار تاریخی اسلامی مربوط به دوران صفویه است ، بر روری رودخاه مهاباد قرارداشت که سیلابهای ویرانگر آنرا تخریب و از بین برده است، به همت شهرداری مهاباد  در سال ۱۳۸۱ در محل واقع شدن آن پل قدیمی، پلی فلزی به رنگ سرخ بعنوان نماد پل سرخ مهاباد نصب شده است.
موزه مردم شناسی(حمام میرزا رسول): حمام تاریخی میرزا رسول دقیقاً در ضلع شرقی خیابان سید نظام و در کنار یکی از گذرهای قدیمی بازار قرار گرفته است.  تاریخ ساخت این بنای قدیمی بصورت دقیق مشخص نیست ولی با توجه به فرم معماری بنا و احتمال همدوره بودن آن با مسجد جامع شهر احتمالاً قدمت آن به دوره صفویه می رسد. این حمام تاریخی در سال ۱۳۸۸ از طرف سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان خریداری و مورد  بازسازی و مرمت قرار گرفت و پس از تجهیز  و تکمیل  به عنوان موزه مردم شناسی  در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرد. در این موزه مردم شناسی وسایل و ماکت های جذابی که نمایانگر آداب و رسوم منطقه می باشد و  توسط مردم مهاباد و حومه اهده شده اند، به نمایش عموم گذاشته شده است. کمتر کسی است که به مهاباد برود و دیدنی از این موزه فرهنگی نداشته باشد.
تالاب بین‌المللی کانی برازان
 این تالاب در ۳۰کیلومتری شمال شهرستان مهاباد و مابین روستاهای بفروان، قره داغ و خورخوره واقع گردیده است. مساحت کل آن حدود ۹۰۰هکتار و عمق متوسط آب در آن ۶۰ سانتی متر و حداکثر عمقآن ۱۲۰ سانتی متر می‌باشد. تالاب کانی برازان به عنوان یکی از مهم ترین زیستگاه های پرندگان در شمال غرب کشور، همواره میزبان دهها هزار قطعه پرنده مهاجر است. فروردین ماه که هوای ملایم و خوبی در مهاباد حاکم می شود، می توانیم بیشترین پرنده مهاجر را در تالاب کانی برازان مشاهده کنیم.
پرنده های وارد شده به تالاب کانی برازان بیشتر از انواع نادر و در حال انقراض هستند. این تالاب نخستین سایت پرنده‌نگری کشور است و در حال حاضر به یک قطب مهم گردشگری و اکوتوریسم به ویژه برای علاقمندان به پرندگان در کشور تبدیل شده است.
تالاب قوپی باباعلی
این تالاب در ۳۰ کیلومتری شهرستان مهاباد، با ویژگیهای طبیعی و پرندگان خاص خود در میان مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست یکی از تالابهای مهم منطقه مهاباد محسوب گشته، در لیست تالابهای مهم بین‌المللی کنوانسیون رامسر قرار دارد و از بهترین زیستگاه پرندگان آبزی و کنار آبزی بشمار می رود. این تالاب در کیلومتر ۳۵ و عمق ۵/۲ کیلومتر جاده ترانزیتی مهاباد – میاندوآب و در نزدیکی قریه قوپی بابا‌علی قرار گرفته است. تالاب قوپی بابا‌علی دارای دیپلم افتخار از سازمان ملل متحد “یونسکو” است و پرندگانی نظیر اردک سرسبز، حنایی، آنقوت، انواع غاز وحشی، تنجه و … در آن زیست می نمایند.
غار آبی تاریخی سهولان
 این غار شگفت انگیز در حدود ۴۳ کیلومتری شمال شرقی مهاباد و در محور مهاباد- بوکان و نزدیکی روستای “عیسی کند” قرار دارد. غار آبی سهولان از شگفت انگیزترین جلوه های طبیعت زیبای استان آذربایجان غربی است. “سهولان” در زبان کردی به معنی یخبندان است و این غار در نزدیکی روستایی به همین نام قرار گرفته است. علاوه بر این نام، به دلیل وجود تعداد زیاد لانه کبوتر در این غار، مردم محلی عنوان “کونه کوتر”( لانه کبوتر) را نیز به آن داده اند. سنگ های آهکی،جلوه های طبیعی و قندیل های منحصر به فرد و  آب عمیق و زلال که در برخی جاها به ۳۲ متر می رسد، از ویژگی های این غار است که شبیه غار علیصدر همدان است. طبق مطالعات زمین شناسی،غار آبی سهولان به اواخر دوره کرتاسه که قدمت آن ۷۰ میلیون سال قبل است بازمی گردد.
چشمه گراوان
 چشمه گرادو در ۵۰۰ متری جاده مهاباد ـ سردشت و در سمت راست بستر رودخانه کوچکی بر روی تپه‌ای با ترکیبات آهکی قرار دارد.آب چشمه از دو مظهر به فاصله ۱۰۰ متر از یکدیگر از زمین خارج می‌شود. سنگ‌های کربنات آهکی اطراف دو مظهر را تراشیده و دو حوضچه به وجود آورده‌اند که در یکی بانوان و در دیگری آقایان استحمام می‌کنند. از نقاط گوناگون کف حوضچه‌ها گاز به مقدار فراوان خارج می‌شود، ولی آبدهی چشمه‌ها خیلی کم است.
سد مهاباد
سد مهاباد که یکی از زیباترین سدها است و جزو ۱۰سد پر آب کشور به شمار می‌آید، در جنوب استان آذربایجان غربی واقع است. این سد توسط یکی از مهندسین کشور یوگسلاوی سابق چند سال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ساخته شده است.‏ سد مهاباد در فاصله بسیار نزدیکی به شهر قرار دارد و همین امر زیبایی و جلوه ویژه‌ای به مهاباد بخشیده است. ماهیگیران در فصول بهار و تابستان و همچنین در فصل پاییز اگر هوا مناسب باشد در دریاچه این سد به ماهیگیری می‌پردازند و از نظر اقتصادی به ویژه در بخش کشاورزی بسیار با اهمیت است. هر سال در فصول بهار و تابستان مسافران زیادی برای دیدن این سد زیبا به شهرستان مهاباد سفر می‌کنند‏.
پارک ملت‏ مهاباد
 پارک ملت مهاباد، پارکی زیبا و دیدنی در پایین دست سد مهاباد است. نورپردازی زیبا در پارک، موسیقی کردی زیبایی که بی‌وقفه در پارک پخش می‌شود، رودخانه زیبایی که از دل این پارک می‌گذرد با سنگ‌های بزرگ و جالب داخل آب و منطقه تفریحی و گردشگری که روبروی پارک در دل کوه ایجاد شده است همه و همه پارک ملت مهاباد را به مکانی دیدنی تبدیل کرده است.
علاوه بر مکانهای گردشگری و دیدنی که به مهمترین آنها اشاره شد، وجود چندین بازارچه کالاهای خارجی در ورودی شهر نیز از دیگر جاذبه‌های مهاباد است. که از آنجمله می‌توان به بازار تاناکورا، بازارچه اصغری، مجتمع تجاری نور و نوین و بازارهای قدیمی و تاریخی مهاباد اشاره کرد.
هتل ها و اقامتگاه های چشم انتظار گردشگران نوروزی
و اما اگر بخواهیم از هتلها و اقامتگاههای مسافری شهرستان مهاباد بگوییم :
هتل تارا مهمترین و باکیفیت‌ترین مرکز اقامتی  4 ستاره مهاباد و جنوب استان آذربایجان‌غربی است که در خیابان شورا و درحوالی پایانه مسافربری و مجتمع‌های تجاری و بازار کالاهای خارجی واقع شده است. هتل کویستان به عنوان یک مرکز اقامتی ۲ ستاره نیز در خیابان شهید شهریکندی جنب پارک بهاران  واقع شده و امکاناتی چون رستوران، پارکینگ، آسانسور، دستگاه کارت خوان، کافی شاپ، تاکسی سرویس، پارکینگ، صندوق امانات و لابی است.هتل افشار  نیز مرکز اقامتی بعدی است با سوئیت‌ها و اتاق‌های مجهز که آماده ارائه خدمات به مسافران و گردشگران است. هتل افشار در خیابان امام‌خمینی (جام‌جم سابق) واقع شده است. از دیگر اقامتگاهای این شهر می‌توان به هتل گیلان و مهمانپذیرهای شلماشی و تبریز در خیابان طالقانی غربی اشاره کرد.منبع: کردپرس