۱- دینی شیخالازهر،۲- رئیس دانشگاه الازهر،۳- مفتی مصر وجود دارد که با یکدیگر تفاوت دارند. این مقامهای سه گانه کاملاً متغایر بوده و وظایف متفاوتی دارند. دانشگاه الازهر توسط ریاست دانشگاه الازهر اداره میشود که ۴۵۰ هزار دانشجوی حاضر در دانشکدههایِ آن به تحصیل اشتغال دارند؛ دانشجویان این دانشگاه عمدتاً در رشتههای دینی و گروهی نیز در علوم انسانی و علوم تجربی مانند: فلسفه، اقتصاد، تاریخ، پزشکی، کامپیوتر و کشاورزی تحصیل می کنند.
اکثر دانشکدههای این دانشگاه در مصر و تعدادی از آنها درکشورهای اسلامی تأسیس شدهاند، همه دانشجویان رشتههای علوم دینی حافظ کل قرآن هستند، چون شرط ورود به رشتههای علوم دینی دانشگاه الازهر حفظ کل قرآن مجید است و دانشجویان رشتههای غیر دینی نیز باید بخشی از قرآن را حفظ و در طول تحصیل به حفظ کامل قرآن مجید بپردازند، بنابراین همه علمای دینی، اساتید فلسفه، فقه، اقتصاد و نیز پزشکان، مهندسین کامپیوتر و کشاورزی و دکترهای فارغ التحصیل این دانشگاه، حافظ کل قرآن مجید هستند. مجمع البحوث الاسلامیه بخش دوم دانشگاه الازهر است که جایگاه پژوهشی و علمی دارد و اعزام مبلغ، انتشار مجلات و صدور فتوا در این مجمع با حضور بیش از۶۰ نفر از متفکران و اندیشمندان بزرگ دینی مصر صورت میگیرد و ریاست آن با دبیرکل مجمع البحوث الاسلامیه است.
مَشیَخه الازهر بخش سوم این دانشگاه است که مکتب و دفتر شیخالازهر محسوب میشود و دارای بخشهای متعددی از جمله معاهد الازهریه است که شامل مراکز آموزشی دبستانی تا پیش دانشگاهی الازهر است و بیش از ۲ و نیم میلیون دانشآموز در این مراکز تحصیل میکنند تا به دانشگاه الازهر وارد شوند. شیخ الازهر عالیترین مقام دینی کشور مصر است که اشراف عالی بر هر سه بخش را به عهده دارد.
مفتی مصر مقامی خارج از الازهر است و اکنون دکتر “علی جمعه” سمت آن را بر عهده دارد و مفتی مصر از نظر تشکیلاتی به وزارت اوقاف و امور دینی مصر وابستگی دارد.
رئیس دانشگاه الازهر، دکتر “احمد الطیب” بود که بعد از انتخاب ایشان به جای دکتر “محمد سید طنطاوی”، به عنوان شیخ الازهر، دکتر “عبدالله الحسینی” به عنوان رئیس این دانشگاه معرفی شد.
انتخاب شیخ الازهر از سال ۱۹۵۰ توسط بزرگان الازهر صورت میگرفت؛ یعنی بزرگان الازهر سه نفر را از بین خود انتخاب کرده و ریاست جمهوری از میان این سه نامزد یک نفر را انتخاب میکرد، ولی به تدریج این روند تغییر کرد و امروز رئیس جمهور اقدام به انتخاب و نصب یک نفر از بزرگان الازهر می نماید که شیخ طنطاوی و دکتر الطیب این گونه انتخاب شدند. دکتر احمد الطیب به عنوان چهل و ششمین شیخالازهر توسط ریاستجمهوری به این مقام منصوب شد.دکتر احمد الطیب ۶۳ سال سن دارد و متولد مناطق جنوب مصر است و جزو سادات و از نسل امام حسن مجتبی (رض) است. وی در ۱۰ سالگی وارد مدارس ازهری شد و لیسانس را در رشته عقاید و فلسفه از دانشگاه الازهر دریافت کرد و استاد همان دانشگاه شد، دکترای خود را در سال۱۹۷۷ از الازهر گرفت و بخشی از مراحل اتمام پایاننامه را در دانشگاه سوربن فرانسه گذراند، بنابراین به زبان فرانسه کاملاً مسلط است و چندین کتاب را به زبان عربی ترجمه کرده است.وی در آغاز رئیس دانشکده اسلام شناسی دانشگاه الازهر در جنوب مصر و سپس رئیس دانشگاه اصول دین دانشگاه اسلامی پاکستان شد و بعد از یک سال به مصر عزیمت کرده و در سال ۲۰۰۲ مفتی کشور مصر شد و یک سال و چند ماه منصب فتوای مصر را بر عهده داشت و در سال ۲۰۰۳ رئیس دانشگاه الازهر گردید و اخیراً به عنوان شیخ الازهر معرفی شد.
دکتر احمد محمد احمد الطیب از معتقدان جدی وحدت امت اسلامی است و در اولین مصاحبه خود به عنوان شیخ الازهر اظهارداشت: یکی از پایههای اعتقادی و محکم الازهر موضوع اعتدال، حد وسط بودن و حفظ وحدت امت اسلامي است.
منبع : از پيك تقريب