شناسایی بیش از ۱۲ هزار مبتلا به دیابت در کردستان  

این روزها دیابت نامی آشنا برای تمام خانواده‌هاست که با مشکلات حاشیه‌ای آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش و شیوع بیماری دیابت در استان کردستان رفتار پرخطر تغذیه‌ای کردستانی‌هاست که نسبت به میانگین کشوری در رده بالاتری قرار دارد.
همه افراد دیابتی یا مستعد آن اگر بیش از حد غذا بخورند قند خونشان بالا رفته و در این صورت چنانچه به میزان لازم دارو مصرف نکنند این مهم به مراتب بالا و پایین می‌رود.
روی یکی از تخت‌های بیمارستان توحید سنندج دراز کشیده بود، پتویش را طوری روی خودش زده بود که گویی حکایت تلخی را زیر آن پنهان می‌کرد.
رازی درون سینه‌اش را می‌سوزاند، چهره‌اش از آن سوی خورشید و نگاهش گله از وضع نابسامان خود می‌کرد، نگرانی بر چارچوب قاب نگاهش رخنه بسته بود.
در آینه چشمانش قطرات اشک سرازیر شد گویی تمام رویاهایش را به خیال سپرده بود.
شرافت بهادری خانم میانسالی که چند روز پیش بر اثر دیابت پاهای خود را از دست داده بود انگار تمام امید و زندگیش را هم همراه آن قطع کرده بودند.
به بهانه دادن دستمال کاغذی به او جلوتر رفتم. در آسمان ذهنش قصه‌ای غمگین می‌خزید و غم حصاری سخت اطراف زندگیش را پیچانده بود.
وی ضمن گلایه از وضع نابسامان خود گفت: نمی‌دانم چگونه بدون پا به زندگی عادی خود ادامه دهم و اشک حسرت بر نگاهش نشست.
بهادری می‌گوید: دکتر و اطرافیانم دائم تذکر می‌دادند در غذا خوردن بیشتر مراعات کنم و انسولینم را به موقع بزنم ولی متاسفانه اهمیت زیادی نمی‌دادم تا به این وضع دچار شدم.
این خانم میانسال می‌گفت: نگاه‌های ترحم‌آمیز مردم و حرف‌های به دنبال آن که می‌گویند بیچاره چرا به این وضع دچار شده است، بیشتر عذابم می‌دهد.
با حرف‌ها و اشک‌هایش انگار نسیم گمشده‌ای در بوته‌های وحشی درونم پیچید.
وی از همه بیشتر نگران همسرش بود که با وجود اینکه بچه هم ندارند چطور با این مشکلم کنار می‌آید.
این زن گویی با گفتن این حرف‌ها دلش می‌خواست ناامیدی‌هایش را در شراب موج‌هایش بشوید.
نادیا شکیبا مسئول مرکز دیابت کردستان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در سنندج در خصوص این بیماری اظهار کرد: دیابت گروهی از انواع بیماری‌ها است که مشخصه آن افزایش میزان قند در خون است.
وی با بیان اینکه در یک فرد طبیعی پس از هشت ساعت ناشتا بودن، میزان قند خون صبحگاهی از ۱۰۰ کمتر است، گفت: اگر میزان قند خون ۱۰۰ تا ۱۲۵ باشد این حالت مرحله قبل از دیابت است.
شکیبا همچنین افزود: افرادی که میزان قند خونشان مساوی یا بیشتر از ۱۲۶ باشد مبتلا به دیابت شناخته می‌شوند.
وی ادامه داد: البته گاهی در این مهم نیاز به تکرار آزمایش است.
به گفته این متخصص، اگر میزان قند خون افراد دیابتی افزایش یابد موجب عارضه در عروق بدن خصوصاً عروق کوچک مانند چشم و کلیه و عروق بزرگ بدن مانند قلب و مغز می‌شود.
مسئول مرکز دیابت کردستان با اشاره به اینکه دیابت اصلی‌ترین علت نارسایی کلیه و مهم‌ترین علت نابینایی در جهان است، گفت: دیابت پس از تصادفات، عامل اصلی قطع عضو است.
شکیبا تصریح کرد: دیابت انواع متفاوتی دارد که شایع‌ترین نوع آن تیپ ۲ است.
وی در خصوص آمار مبتلایان به این بیماری خاطرنشان کرد: متاسفانه در حال حاضر ۳۷۱ میلیون دیابتی در جهان زندگی می‌کنند.
این مسئول با بیان اینکه فدراسیون جهانی دیابت ایران را در تقسیمات منطقه‌ای با شیوع حدود ۱۰ درصد اعلام کرده است، گفت: حدوداً ۵۲ درصد مبتلایان از بیماری خود اطلاعی ندارند.
به گفته این متخصص، در استان کردستان حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ نفر مبتلا به دیابت شناسایی شده است که از این میان زنان سهم بالاتری نسبت به مردان دارند.
وی عوامل خطر ابتلا به نوع ۲ دیابت را افزایش سن به خصوص ۴۵ سال به بالا، افراد چاق ۳۰ سال به بالا که در خانواده بیمار دیابتی دارند یا افرادی که مبتلا به فشار خون بوده و یا سابقه سکته‌های قلبی یا مغزی دارند را عنوان کرد.
شکیبا تصریح کرد: میزان شیوع دیابت در افرادی که تری گلیسرید بیش از ۲۵۰ دارند، خانم‌هایی که سابقه دیابت بارداری دارند یا نوزاد بیش از چهار کیلوگرم به دنیا آورده‌اند، یا سابقه تخمدان‌های با کیست متعدد دارند و یا افرادی که غیرفعال هستند، بیشتر است.
وی همچنین افزود: این افراد باید از نظر ابتلا به دیابت غربالگری شوند و با دادن یک قند خون ناشتا می‌توانند این کار را به راحتی انجام دهند.
به گفته این پزشک، دیابت بارداری از انواع دیگر دیابت است که می‌تواند همراه با عوارض شدید باشد.
وی با بیان اینکه احتمال دیابت در بارداری باید توسط پزشک در اولین ویزیت خانم باردار بررسی شود، گفت: در صورت تشخیص دیابت، زن باردار باید تحت مراقبت‌های شدید قرار بگیرد چون دیابت بارداری در صورت عدم کنترل می‌تواند با عوارض شدید بر روی جنین و مادر همراه باشد.
شکیبا افزود: تیپ ۲ دیابت معمولاً در افراد بزرگسال دیده شده و می‌تواند بدون علامت و خاموشی باشد و یا با علائم دیگری همچون پرخوری، پرنوشی، پرادراری، کاهش وزن، خستگی، خواب آلودگی، سردرد، تاری دید، عفونت‌های مکرر و مقاوم به درمان، گزگز یا مورمورکردن اندام‌ها و زخم‌ها و … خود را نشان دهد.
به گفته شکیبا، این نوع دیابت در صورت عدم کنترل موجب عوارض چشمی، کلیوی، قلبی و مغزی و اعصاب شده و گاهی در موارد حاد با بالا رفتن قند خون منجر به اغما و بیهوشی می‌شود.
وی در خصوص درمان این نوع دیابت گفت: درمان این بیماران رعایت برنامه غذایی و ورزش مناسب در کنار درمان دارویی است.
مسئول مرکز دیابت کردستان با اشاره به اینکه درمان دارویی در تمام بیماران نوع ۲ الزامی است، تصریح کرد: این داروها می‌تواند به صورت خوراکی یا تزریقی مصرف شود.
به گفته وی، شروع به موقع انسولین بهترین درمان در تمام افراد مبتلا به دیابت است.
این مسئول با بیان اینکه متاسفانه تجویز این دارو فقط از راه تزریقی است، گفت: همین عامل موجب مقاومت شدید بیماران در مقابل این روش درمانی بسیار موثر شده است.
شکیبا تصریح کرد: خوشبختانه امروزه با در دسترس بودن دستگاه‌های سنجش قند خون، سرنگ‌ها و قلم‌های نوین مناسب، تمایل به استفاده از این داروی موثر افزایش پیدا کرده است.
وی افزود: در مقابل نوع ۲ دیابت حدود ۱۰ درصد بیماران به تیپ یک مبتلا شده و این نوع معمولاً در کودکان و نوجوانان بیشتر دیده می‌شود.
این مسئول با اشاره به اینکه عوامل خطر این نوع دیابت کاملاً شناخته شده نیست، گفت: کاهش وزن شدید، بدحالی، دل درد، استفراغ و پرنوشی از علائم اولیه این نوع دیابت است.
شکیبا تصریح کرد: در صورت عدم کنترل قند خون با سرم و تزریق انسولین بیمار وارد اغما می‌شود.
به گفته این پزشک، این بیماران باید در کنار ورزش و رعایت برنامه غذایی در تزریقات روزانه انسولین داشته باشند.
وی همچنین افزود: تعداد نوبت‌های تزریق انسولین در نوع یک یا ۲ دیابت بر اساس سن، مدت ابتلا، برنامه زندگی، همکاری و تحصیلات بیماران متغیر است.
به گفته این پزشک، گاهی برخی بیماران به چهار نوبت تزریق انسولین در روز نیاز دارند.
وی با اشاره به اینکه در این بیماران قبل از هر بار تزریق انسولین و مصرف غذا، اندازه‌گیری قند خون الزامی است، گفت: بسیاری از بیماران به راحتی تنظیم قند خون، میزان انسولین مصرفی و برنامه غذایی را فرا می‌گیرند و سال‌ها به دور از عوارض دیابت زندگی پرباری دارند.
شکیبا در ادامه تاکید کرد: بیماران دیابتی باید برنامه غذایی مناسبی داشته باشند و سه وعده اصلی، معمولاً ۲ یا سه وعده و گاهی چهار یا ۶ میان وعده برای این افراد توصیه می‌شود.
به گفته وی، باید در هر وعده از کربوهیدرات‌، پروتئین و چربی به شکل متناسب و متعادل استفاده شود.
مسئول مرکز دیابت کردستان ضمن اشاره به اهمیت مراجعه به متخصصین تغذیه خاطرنشان کرد: استفاده از سبزی‌ها و میوه‌ها در کنترل نوسانات شدید و متعادل کردن جذب قند بسیار موثر است.
وی افزود: رژیم‌های نامتعادل و غیرعلمی که گاهی توسط افراد غیرکارشناس توصیه می‌شود، می‌تواند خطرناک باشد.
شکیبا با بیان اینکه افراد دیابت چاق حتماً باید تحت برنامه غذایی خاص کاهش وزن داشته باشند، گفت: رژیم‌هایی که همراه با کاهش وزن ناگهانی باشد، توصیه نمی‌شود.
به گفته مسئول مرکز دیابت کردستان، برخلاف تصور عموم برنامه غذایی علمی که برای افراد دیابت توصیه می‌شود تنوع بسیار زیادی دارد و موجب ایجاد حس محرومیت در فرد نخواهد شد.
وی تصریح کرد: در افراد غیرفعال ورزش باید به آرامی شروع شود و تعیین شدت آن باید طبق توصیه پزشک انجام شود.
شکیبا ضمن اشاره به اینکه در قند خون‌های غیرکنترل مانند قندخون‌های بالاتر از ۲۵۰ فعالیت ورزشی توصیه نمی‌شود، تصریح کرد: مشاوره با کارشناسان ورزش و پزشک می‌تواند بسیار مفید واقع شود.
به گفته این مسئول، داروهای ضد دیابت چه به صورت خوراکی و چه به صورت تزریقی در صورت عدم تناسب با میزان قند خون، میزان فعالیت و ورزش و میزان مصرف مواد غذایی می‌تواند خطرناک باشد.
گفتنی است، کنترل به موقع قند خون، فشار خون، وزن و چربی خون می‌تواند زندگی سالمی را پیش‌روی فرد دیابتی قرار دهد.