پایگاه اطلاع رسانی کرد نور آخرین اخبار روز ایران و جهان
چکیده:
تاریخ معاصر ایران شاهد گویایی بر حضور همه‌جانبه و فعالانه زنان مسلمان ایرانی در صحنه‌های گوناگون دفاعی، رزمی، سیاسی و اجتماعی بوده است؛ زنانی که در راه آرمان و عقیده خویش حاضرند از عواطف و احساسات خود چشم پوشی کنند. آنان در دفاع مقدس، نقشی ریشه‌دار و ارزشمند داشته‌اند و با پیروی از مکتب عاشورا حماسه‌های فراموش نشدنی آفریدند. همانطور که امام خمینی(ره) درباره نقش آنان در دفاع مقدس می فرمایند: پیروز و سرافراز باد نهضت اسلامی زنان معظم ایران، افتخار بر این قشر عظیمی‌که با حضور ارزشمند و شجاعانه خود در صحنه دفاع، میهن اسلامی و قرآن‌کریم و انقلاب را به پیروزی رسانده و اکنون در جبهه و پشت جبهه در حال فعالیت و آماده فداکاری هستند.
نقش موثر زنان در هشت سال دفاع مقدس، امری انکارناپذیر و سرشار از ایثاری آگاهانه است. بانوانی که برای حفظ نظام مقدس جمهوری اسلامی به یاری رزمندگان سلحشور شتافتند و با ایثار و فداکاری وصف ناپذیری روحیه آنان را تقویت کردند و برگ های زرینی بر تاریخ رشادت های این مرز و بوم افزودند.
مقدمه
در متون تاریخی زنانی که در حادثه گریبایدف، جنبش تنباکو، نهضت مشروطه، کشف حجاب، قیام ۳۰ تیر ۱۳۳۱ و… مشارکت داشته اند، توده زنان مسلمانی بوده اند که گوش به فرمان مراجع تقلید و به منظور انجام تکلیف شرعی و الهی پا به میدان مبارزه گذاشتند. از دهه ۱۳۴۰ تا پیروزی انقلاب اسلامی، این زنان حضور گسترده تر و مستمرتری از خود نشان دادند، علت آن، اولا: خودباوری بیشتری بوده که امام خمینی(ره) در زنان پدید آورد. ثانیا: لبیک آنان به دعوت امام برای حضور سیاسی اجتماعی بوده است.
پس از یک و نیم سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی، زنان برای دفاع از انقلاب، به ایفای نقش های تازه تر و مؤثرتر در عرصه های جدیدتر پرداختند و دفاع مقدس عرصه ای که هشت سال نظاره گر رشادت های زنان و مردان این مرز و بوم بود، بنابراین، و به علت گستردگی فداکاری زنان در عرصه دفاع مقدس، احصاء همه آن ایثارگری ها ممکن نیست، و در این نوشته نوشته تنها می توان به بخش کوچکی از آن اشاره کرد.
چهارچوب مفهومي و کلید واژه ها:
دفاع مقدس ـ زنان ـ مشارکت زنان در دفاع ـ مصادیق مشارکت در جنگ.
نقطه تمركز مباحث در اين نوشتار بر چند مفهوم كليدي از جمله، زن و فرهنگ ايثار و شهادت و نقش مستقیم و غیر مستقیم زنان در دفاع مقدس استوار است.
بررسی نقش زنان در دفاع مقدس
۱ـ حضور زنان در میدان نبرد و خط مقدم
زنان مسلمان ایرانی با الهام از تعالیم اسلامی با شجاعت و شهامت وصف ناشدنی، در صحنه های مختلفی حتی در میدانهای رزم حضور یافتند. خواهران بسیج و سپاه خرمشهر و دیگر نقاط جنگی از جمله زنانی بودند که در منطقه عملیاتی باقی ماندند و به کارهایی از جمله حفاظت از انبار مهمات و رساندن آن به رزمندگان اسلام، کندن سنگر، تهیه و طبخ غذا برای رزمندگان مشغول شدند. شیرزنان سلحشور ایرانی خاطره مجاهدات و فداکاریهای زنان مجاهد صدر اسلام را زنده کردند آنان تا سرحد جانبازی و شهادت پیش میرفتند و آرزوی شهادت داشتند.
حضور و شرکت زنان در میدانهای نبرد علت‌های مختلفی داشت که بعضی از آنها عبارتند از :
۲- پرستاری و امداد رسانی به مجروحین
حضور زنان در نقش پرستار و پزشک در بیمارستانهای صحرایی و پشت جبهه بسیار پررنگ بود، در آن روزها خواهران دو دسته بودند، عدهای برای مهمات رسانی تعیین و تعدادی هم برای امدادگری راهی بیمارستان شدند. خواهران هر کار نیاز بود، میکردند، از تخلیه مجروحین و پرستاری تا کار در آشپزخانه و نگهبانی از بیمارستان. امکانات بسیار کم و مختصر بود. مجبور بودند سِرُمها را به میخ آویزان کنند، روز به روز وضع بدتر میشد… آب و برق نبود و آب از شط میآوردند و یا شستشو را کنار شط انجام میدادند. این باعث شد که آب، عدهای از خواهران را تا وسط شط ببرد… که تعدادی از آنها غرق شدند.
۳- شرکت مستقیم در عملیات‌ها
در جریان خرمشهر تعدادی از خواهران واقعاً رشادت شان خیلی بیش از مردها بود. در جریان حصر خرمشهر خواهران جزء آخرین نفراتی بودند که از خرمشهر خارج شدند. بعدها در عملیات ثامن الائمه و بیت المقدس و دیگر عملیات‌ها نیز شاهد حضور بانوان بودیم، حتی تعدادی از بانوان جانباز در عملیات والفجر یک شیمیایی
خانم فاطمه نواب صفوی، نوه شهید نواب صفوی از بانوان شاخص جنگ بود که در عملیات فتح المبین به عنوان دیدهبان به طرف بهمن شیر رفته بود. او با اطلاعات مؤثر و مفیدی که از موقعیت دشمن میداد، در موفقیت عملیات نقش تعیین کنندهای را ایفا کرد. در آخرین دیدار او را در حالی دیده بودند که پیکر شهیدی را با خود حمل میکرد. معلوم شد که از یک عملیات موفق چریکی بازمیگردد.
۴ ـ عکاسی و خبرنگاری جنگ
در دوران ۸ سال دفاع مقدس خبرنگارانی بسیاری از بانوان در طول جنگ نوشته ها، اخبار و عکسهایی به یادماندنی تهیه کرده است. جبهه غرب و خصوصا استان کرمانشاه یکی از محورهایی بود که رزمندگان اسلام همواره از حضور بانوان رسانه‌ای می‌گویند.
۵- خدمات حمایتی و پشتیبانی پشت جبهه
مساجد و خانه های تک تک شهرهای کشورمان در دوران دفاع مقدس ملجاء و پایگاه جمع آوری نذورات و کمک به جبهه های حق علیه باطل بود، در این پایگاه های خودجوش اموری همچون خیاطی، تهیه و تقسیم جیره خشک و مربا و … انجام می شد و مقاومت و پیروزی در جنک محقق نمی شد، مگر با ایثار و خدمات زنان در پشت جبهه.
۶ ـ اسارت در جنگ
در میان لیست اسرای جنگ تحمیلی کم نبود نام آزادگان زن که در عملیات‌های مختلف به اسارت نیروهای بعثی درآمده بودند.
یکی از شاخص ترین جریانات اسارت زنان در زندان سیاسی الرشید بغداد برمی گردد که تعدادی از زنان به نشانه اعتراض به وضعیت زندان و در پاسخ به اهانت بعثی ها ۱۷ روز تمام اعتصاب غذا کردند تا آنان را به اردوگاههای مخصوص اسرا ببرند. برادران اسیر هم باورشان نمیشد که آنان بتوانند تحمل کنند. سرمشق اسرا بودند؛ با حجابشان، کلامشان و استقامتشان.
نتيجه گيري و جمع بندي:
با گذشت نزدیک به سه دهه پس ازدفاع مقدس، بخش زیادی از زنان ایرانی، هم چنان با رعایت ارزش ها و حدود اسلامی در صحنه حاضرند، ولی دور شدن از سال های دفاع مقدس فاصله نسل جدید از نسل های قدیمی تر، تهاجم یا شبیخون فرهنگی و… اندکی حضور پر شور و با پوشش اسلامی زنان را تحت الشعاع قرار داده،
جنگ امروز جنگ فرهنگی و یا به عبارتی جنگ نرم است. تلاش دشمنان واگرا نمودن زنان کشورمان از جریان اسلام و انقلاب است و می توان گفت در این جنگ نابرابر، زنان نخستین هدف و خانواده ها به عنوان سیبل اصلی نشانه قرار داده شده اند.
در جنگ فرهنگی جاری، حفظ حجاب اسلامی، حضور فعال در جامعه، صیانت از بنیان ارزشمند خانواده، حفاظت از شعائر و ارزش های اسلامی و اعتقادی، پرهیز از ابتلاء به هنجارهای برآمده از غرب گرایی و مسائلی از این دست می تواند عمده ترین جبهه هایی باشد که زنان می توانند در آن ایفای نقش و اثرگذاری داشته باشند.
