نگاهی به چشم انداز صدساله سنندج! / دکتر سید هاشم هدایتی

سنندج همانند هر شهر نامدار دیگر پیشینه ای دارد به قدمت سالیان حیات آن. پیشینه ای که مردمانش به آن می نازند و احوالی دارد که چندان خوش نیست: از هر نظر و البته آینده ای پیش رو دارد که اگر با نگاه استراتژیک و توسعه محورانه تدبیر نشود ممکن است ناخوش احوالی اش تداوم یابد.

تردید ندارم دست اندرکاران مدیریت شهری سنندج چنین دغدغه ای را در سر دارند و لابد با مشورت صاحبان تخصص های گوناگون مرتبط درپی چاره جویی هستند. صاحب این قلم که از بیست سال پیش – زمانی که در شورای شهر جناب تخت فیروزه و درشهرداری جناب سنندجی برمسند امور بودند بارها و بارها آمادگی خود را برای در اختیار قرار دادن تخصص خود، که مدیریت استراتژیک است، اعلام نمود که البته دستی دراز نشد تا به گرمی بفشارم و امیدوارم هم رشته ای های دیگرم توفیق مشاوره یافته و سند استراتژیک شهر سنندج را تدوین و به ویژه چشم انداز بیست، پنجاه و حتی صدساله شهر سنندج را ترسیم کرده باشند.

در هر حال از باب ادای دین به شهری که بیش از پنجاه سال است نام آن را به عنوان محل سکونت با خود همراه دارم چند نکته استراتژیک را به متولیان امر و البته مردم و نخبگان این شهر زیبا و دوست داشتنی عرضه می دارم امیدوارم مورد توجه قرار گرفته باشد.

۱- جمعیت: شهر سنندج را به لحاظ پیش بینی جمعیت باید از دو جنبه کمی و کیفی مورد توجه قرار داد. برنامه ریزان استراتژیک می دانند سنندج به زودی به شهر یک میلیون نفری تبدیل می شود.! لذا باید زیرساخت ها و نیازهای این شهر را برای چنین جمعیتی مهیا کرد. از لحاظ کیفی نیز لازم است به تغییرات سریع و گسترده و بردوام سلایق، علایق، خواست ها و مطالبات نسل های بعدی توجه کرد و دریافت که مردم مسافرت های گسترده خواهند داشت، جاهای دیگر و پیشرفته تر خواهند دید و انتظاراتشان بیشتر خواهد شد، سطح تحصیلات و البته فهم و درایت مدنی مردم ارتقاء خواهد یافت و براین اساس مطالبات جدید رخ می نماید، سطح رفاه تغییر خواهد کرد و به سرعت نیازهای فراغتی، زیبایی شناختی و موسیقایی و ادبیات فاخرانه و به تبع کوچه و خیابان و پارک ها و امکانات متناسب با ارتقای سطح نیازهای معنوی و انسانی و نزدیک به استانداردهای جهانی افزایش می یابد….که باید بیشتر به فکر بود.

۲-مهاجرت و گردشگری، بدون تردید یکی از ارکان توسعه کردستان خواهد بود. گردشگران بیشتر خواهند آمد. سنندج باید برای گردشگران سهل الوصول، آرامش بخش وجذابتر از گذشته باشد، تردد درشهر آسان تر شود. لذا احیای داشته های قدیمی و مدفون شهر اعم از چشمه سارها و قنات و ساختمان های بی کس رها شده و محلات درحال تخریب و…نیازمند توجه بیشتر خواهد.

۳-پیشرفت تکنولوژی به سرعت بر بافت شهرها و روابط مردمان وارتباطات شهری تاثیر جدی برجای می گذارد. زیرساخت ها و ساخت وسازها و مدل ها و الگوهای معماری و شهرسازی نشسته بر داشته های فاخر و متناسب با تکنولوژی جدید مورد انتظار است. سیستم های مدیریت شهری از حمل و نقل گرفته تا فضای سبز و روش جمع آوری زباله و تا ساماندهی تفرج گاهها و.. نیازمند به روز شدن هستند. مدیران شهری باید بسی پیش تر و زودتر از مردم این نیازها را رصد وبرآورد کنند. شاید بنچ مارک و الگوبرداری از شهرهای موفق همسایه و دوردست اقدامی سهل الوصول باشد برای طی این راه.

۴-مدیریت شهری در دنیا به مرور به سمت برون سپاری و البته مردم سپاری به پیش می رود. باید مدبرانه و هوشیارانه زمینه سازماندهی مردمان را در قالب انجمن های واقعی و حقیقی و مردم بنیاد فراهم کرد. به نظر می رسد مدیران شهری ناچارند شهرداری را به مرکزی برای برنامه ریزی و نظارت تبدیل و کارها را به غیر واگذارکنند. به نظر می رسد درجامعه ای که فرهنگ کارمندی با استانداردهای جهانی فرسخ ها فاصله دارد کوچک شدن حجم اداره شهرداری یک ضرورت باشد.

۵- آموزش مدنی برای مدیریت شهری از نان شب واجب تر است. مردم باید ابتدا یاد بگیرند چه کسانی را به عنوان اعضای شوراای شهر برگزینند وچگونه و با چه مکانیسمی برعملکرد آنان نظارت داشته و عنداللزوم چگونه ناتوانانی که اشتباهی به آن نهاد مهم راه یافته اند را از مسندشان به پایین بکشند. و این نیازمند نهضت آموزش ویادگیری است.

۶- ایجاد درآمد پایدار، امروزه یکی از ارکان مدیریت شهری است. با توجه به ویژگی فرهنگی سنندج باتدابیر ماهرانه امکان ایجاد منابع درآمدی پایدار از طریق ایجاد مراکز فرهنگی وهنری و تفرج گاه های مدرن وجود دارد.

۷- سال هاست آرزو دارم نشست های سالانه وسیع و نشست های فصلی تخصصی مدیریت شهری سنندج با مشارکت بدون فیلتر نخبگان دلسوز این شهر برگزار شود و مسائل مدیریت شهری مورد بحث و مجادله و مباجثه و گفتگو قرار بگیرد. این نیاز هرگز از بین نمی رود و هرچه زودتر شروع شود دیر است. نشست های بدون تشریفات و خط کشی های جناحی و سلیقه ای و طایفه گری! فقط با هدف مدیریت شهری پیاده راه های مرکز شهر.

۸-  نکته پایانی: به نظر می رسد برای گشودن منافذ نفس کشیدن شهر سنندج و زمینه سازی برای جذب توریست ضرورت دارد خیابان های منتهی به میدان اصلی شهر (ده ور حه وزه که) از میدان اقبال، چهار راه سیروس، چهار باغ و سه راه مسجد جامع بر روی خودروها بسته شده، سنگفرش شده و البته در وسط خیابان ها دکه ها و مغازه های کوچک مدرن و زیبا طراحی شود تا علاوه بر بازشدن گره ترافیکی شهر زمینه اشتغال صدها جوان فراهم و امکان ارایه محصولات فرهنگی وانواع اغذیه های محلی و آثار هنری کردستان فراهم شود. خوشبختانه پس از کش و قوس های زیاد مسیر میدان اقبال –میدان اصلی در سال های اخیر ساماندهی شد و امیدواریم سه مسیر دیگر نیز با تدابیر استراتژیک تر و باتوجه به ملاحظات فوق الذکر در دستور کار مدیریت شهری سنندج قرار بگیرد!