پایگاه اطلاع رسانی کرد نور آخرین اخبار روز ایران و جهان
از طرف جنوب کوه سلطان، سوریجه= سوری جا= محل آتشگاه، از شرق کوه به‌رده‌ره‌شان که از آن چشمه کانی (به‌رروونه) یعنی چشمه روشن جاری است و نیز به (په‌چه‌مه‌ره‌که)= محل اطراق گوسفندان واقع شده و شمالاً کوه (خوره‌تاوه گه‌وره)= جایگاه خورشید و تابشگاه بزرگ قرار دارد و چشمه (کوناوک)= سوراخک که آب شرب روستا را تأمین می کند.طبق روایات شفاهی و آثار بر جای مانده ارتفاع کوه سلطان سوری جاه محل آتشگاه سقز در قبل از اسلام بوده و نام روستا نیز دوزئاگره یعنی جایگاه آتش دلالت بر صحت این اقوال دارد. مضافاً به اینکه در غرب روستا چشمه ای بنام (کانی نوروز) از قرون و اعصار باقی و نام خود را حفظ کرده است. بدیهی است آتشگاه مذکور مشرف بر منطقه و قلعه (کوشکله) است که محل کوشک اکنون محصور و از سوی سازمان میراث فرهنگی تملیک شده لاکن محل شهرستان و خانه های اطراف آن زمین زراعی است که نگارنده در زمان مسئولیت خودم در میراث فرهنگی صاحب آن را ملزم کرده بود از شخم زدن با تراکتور خودداری کند و آن را به وسیله گاوآهن شخم بزند چون صدها تیکه سفال نخودی و منقوش و حصیری در این زمان افتاده و حکایت از شکستن ظروف سفالی زیبای عهد باستان دارد که بر اثر غفلت مسئولین به این روزگار گرفتار آمده. نگارنده در سال 1382 اطاقی در کنار این زمین و در عمق چهار متری پیدا کردم با راهنمائی یکی از ساکنان کهریزه که در ابعاد 4×3 بود و بلافاصله مراتب را به فرمانداری سقز اطلاع دادم لاکن آقای حیدری فرماندار وقت در عهد استانداری دکتر عبدالله مغانزاده کتباً پاسخ داد که به دلیل نداشتن اعتبار هیچ اقدامی میسور نیست هر چند درگاه اطاقک را با تخته سنگی پوشاندیم لاکن گویا این محل به بیمارستان جدید در حال احداث پیوسته است؟!!
بر مبنای نوشته مرحوم سید علاءالدین علائی حسینی (توحید) از سادات عارف و نویسنده محل که او هم از شجره نامه سال 1289 هجری قمری استخراج نموده یکی از سادات و نوادگان حضرت امام موسی کاظم علیه السلام در عهد حجاج بن یوسف بنام سید تاج الدین به کردستان گریخته و در پی او سادات خراسان که عمدتاً در سبزوار بوده اند چون کردستان امن بوده و مقدم آنها را گرامی داشته اند بسوی این محل هجرت کرده و از جور و ظلم و کشتار رهائی یافته اند. سید تاج الدین نیای سادات پارسانیان است که روستائی است سادات نشین در بخش زیویه سقز و بعد در عهد صفویه ملا محمد سبزواری از سادات خویشاوند و از تبار حضرت امام علی بن موسی الرضا علیه السلام به همراه خانواده اش به سوی سقز آمده و در محل دوزئاگره ساکن شده و با یاری مردم و مسلمانان خانه و مسجد بنا کرده و آنگاه خیل مسلمانان و مریدان بدینجا روی آورده اند. مرحوم ملا سید محمد سبزواری در نظرگاهی بنام (تاوه‌خ قه‌ران) در ارتفاعات مشرف بر رودخانه سقز و روستای کانی نیاز و (تاوه قران) به عبادت پرداخته و اشجاری مانند گردو و بادام و گلابی و انگور غرس کرده و از چشمه موجود در آنجا آبیاری کرده که این درختان و چشمه سار هم اکنون نیز موجود و زیارتگاه مریدان و علاقمندان می باشد. عجیب است که آب چشمه ملا محمد با گذشت چند قرن کم و زیاد نکرده و به همان میزان و ظرفیت زمان او جاریست و اشجار غرسی آن شیخ بزرگوار را آبیاری می کند. از فرزندان او حاج شیخ اسماعیل بوده که در شهرستان سقز مسجدی زیبا و بزرگ احداث کرده و این مسجد که از سوی مسلمانان بازسازی شده در دو طبقه مردانه و زنانه هم اکنون بنام وی در سقز محل عبادات مریدان و مؤمنین است. براساس آنچه مرحوم سید علاءالدین علائی حسینی نوشته، حضرت عبدالعزیز امام زاده متوفی در تهران منطقه شهر ری و سید منصور در شهر ساوه که پدر سید بابا یوسف همدانی بوده و شیخ عیسی برزنجه جد اعلای سید کاک احمد سلیمانی از اجداد سادات دوزه‌غه‌ره بوده از این رو مرحوم حاج سید کاک احمد سلیمانی قدس سره حاج شیخ اسماعیل را بعنوان خلیفه خود برگزیده و خرقه بر تن او کرده که در سقز و اطراف به ارشاد مسلمانان بپردازد. رابطه بین سادات دوزه‌غه‌ره و سلیمانیه تاکنون باقی است و نامه های مرحوم شیخ محمود حفید ملک کردستان و مبارز ضد انگلستان خطاب به مرحوم حاج شیخ عبدالقادر حسینی دوزه‌غه‌ره موجود و در چند کتاب چاپ و پخش شده اند.
مرحوم شیخ سید عبدالقادر که از نوادگان سید ملا محمد سبزواری بوده یکی از مشایخ و نوادر روزگار است که منزل و خانقاه او در جریان جنگهای جهانی و عشایری محل پناه یهودی و مسلمان بوده و هر کس که موفق شده به خانقاه او برسد ناموس و جان و مالش از هر نوع تعرض مصون مانده است. او در عین حال یکی از خوشنویسان و استادان خطاطی بوده و در خانقاه و تکیه خود امر به آموزش دف نوازی هم داده است و او در سال 1335 وفات کرده و آموزش دف نوازی در آن روزگار از خوارق اوست.
سادات باقیمانده از مرحوم سید ملا محمد سبزواری هم اکنون در سقز ساکن و به خانواده های حسینی، علائی حسینی، نوربخش، خادمی و شیخ اسماعیلی شهرت دارند.
جالب است که مردم سقز از دیرباز برای برگزاری عید فطر به کوه (سوری جا) در دوزه‌غه‌ره نگاه می کردند چون سادات آنجا با رؤیت ماه در آن کوه آتش روشن می کردند و مساجد سقز با دیدن آن بنده خودم ناظر بودم که صلای عید سر می دادند.
کد مطلب: 88215 | تاريخ: ۱۳۹۴/۵/۲ | ساعت: ۱۴ : ۵۴
دوزه‌غه‌ره= دوزئاگره، مقر سادات و مشایخ حسینی سقز/ عمر فاروقی
روستای کوچک دوزه‌غه‌ره با گورستانی بزرگ که طبق وصیت خود اموات از سقز و اطراف در این مکان مقدس مدفون شده اند در سه کیلومتری شمال شرقی سقز، واقع شده و چند کوه آن را احاطه کرده اند
