امت اسلامی،چالش ها و راهکارهای وحدت اسلامی

(دنیای اسلام اگر بخواهدحرکت عمیق امت اسلامی را در جهت پیروزی بدرستی پیش ببرد الزاماتی را باید قبول کندکه اولین این الزامات اتحاداست.اتحاد اسلامی،انسجام اسلامی.)بیانات رهبری۱۷فروردین۱۳۸۶.امروزه اهمیت وحدت و پرهیز از اختلاف و تفرقه و پراکندگی بیش از هر زمانی دیگر برای جامعه ی اسلامی ضروری به نظر می رسد، منادیان وحدت، این مهم را دریک صد سال اخیر متذکر شدند و در حال حاضرـ با توجه به هجمه های متعدد و طمع اندوزی های معاندان اسلام ـ ضرورت و تکلیفش پررنگ ترمی نماید.اسلام دین وحدت و جهان شمول و تنها راه برای اعتلای کلمة الله است.التزام به وحدت و اجتماع پیرامون آن، امت واحده ای می سازد که موجبات رفعت و ترقی مسلمین را به ارمغان می آورد، وحدت و انسجام فریضه ای اسلامیست که اهتمام به آن توسط علمای دین و فرهیختگان و دیگر آحاد امت اسلامی الفت قلوب و انسجام صفوف را نثار جامعه ی اسلامی کرده، از اختلاف و تفرقه و پراکندگی بدور می سازد. قرآن کریم به موازات امر به وحدت و التزام به آن، یکی از عوامل نزول عذاب الهی را در اختلاف و تفرقه برشمرده است و حتی تفرقه را از خصوصیات بارز مشرکین دانسته و می فرماید”ولاتکونوامن المشرکین الّذین فرقوادینهم وکانواشیعاکل حزب بمالدیهم فرحون”ما امروزه به وحدتی نیازمندیم که خود جوش و از درون مسلمانان برخاسته باشد، نه این که دشمنی یا تهدیدات تفرقه افکنان وجود داشته و ما آن وقت ضرورت اتحاد و وحدت را دریابیم. باتقویت وحدت امت اسلامی و ایجاد انگیزه ی واحد در میان امت اسلامی برای اتخاذ مواضع روشن و متحد در قبال بحران های سیاسی، اقتصادی، نظامی، فرهنگی و اجتماعی ازسوی معاندان اسلام اتحاد مسلمانان عینیت پیدا می کند و تحقق آیه ی قرآنی”إنّ هذه أمّتکم أمّة واحدة…”زمانی میسرمی شود که همگی به لحاظ سیاسی، اقتصادی، نظامی با داشتن حاکمیت متمرکز و نیرومند، اقتصادی پویا و در برگیرنده ی توزیع ثروت میان تمام جمعیت مسلمین و اقدامات و ساز و کارهای نظامی مشترک متحد و همنوا و منسجم باشیم.بدون شک برای رسیدن بخ چنین جامعه ای ما در داخل و خارج دول اسلامی هم این امورات ما در داخل و خارج از دود ایثار،تعامل وگفتگوی حسنه،گذشت و صبر،صداقت و وحدت در رهبری و حسن نیت نیازمندیم.اگر جامعه اسلامی از تعصب و افراطی گری ها و فرقه گرایی ها به دور بماند و شکست های تاریخی خود را که نتیجه ی تفرقه و تشتت آرا بوده، بخوبی یادآور شوند آن وقت ثمره ی شیرین وحدت و انسجام و ید واحده را می چینند و اخوت و تالیف قلوب همگانی خواهد شد.در این راستا همواره سوال های به اذهان خطور کرده که منظور از وحدت چیست؟و تا چه حد و حدودی حاضریم در مسیر همسان سازی در ابعاد فقهی و اجتهادی و سه بعد مهم دیگر یعنی سیاست، اقتصاد و قوا و تدارکات نظامی متحد و منسجم باشیم و به چه بهایی دست از تفکر«أناخیرٌمنک»برداریم و درمسیر تحقق عدالت در وحدت گام های موثری پیش گذاریم و عضویت اجتهادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دیگر گروه ها را با سعه ی صدر و جدال حسنه و حسن نیت پاسخ دهیم و تعامل داشته باشیم و این که و راه کارهای وحدت آفرین را تا چه اندازه ای عملی ساخته ایم.نبی اکرم(ص) که برای تثبیت دوستون توحیدکلمه ووحدت کلمه همراه بایاران واصحاب مجاهدش سال ها سختی ها را تحمل کردند،تا دین اسلام در سایه وحدت و اخوت استقرار و گسترش یابد. ابعاد مهم دیگر وحت از جمله وحدت در عقیده، شریعت، کرامت انسانی، تمدن و دارالسلام را نثار جامعه اسلامی کردند و از همه مضرات تفرقه هماره بر حذر می داشتند. در مبحث وحدت، افراد همواره سراغ مسایل اجتهادی و فقهی رفته، غافل از ین که اختلافات اجتهادی نهفته در روح تعالیم اسلام است و نشان از پویایی و انعطاف پذیری دین اسلام و جهان شمولی آن و مایه ی رحمت امت اسلامی و بسط و گسترش تعالیم آن بوده و در آن جای هیچ شک و اختلافی نیست؛ اما این که اگر ما وحدت و انسجام را در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی،تمدن و ابعاد نظامی نادیده بگیریم، قطعا تحقق امت واحده ی اسلامی میسر نخواهد شد. فکر می کنم نخستین گام برای مبارزه با چالش هایی که ذیلا بیان می شود تمرکز افکار عمومی مسلمانان روی دشمن مشترک یعنی جبهه ی(صهیونیزم وامپریالیسم جهانی) است. بالا بردن سطح آگاهی و توجه به خطرات آن ها بسیار پراهمیت می نماید.پیش از بیان تلخیصی از این چالش ها و راهکارها، تیمناً گزیده ای از سخنان گوهر بار رهبری را نقل می کنیم که در دی ماه۱۳۷۶بیان فرمودند:«امروز در دنیای اسلام مهم ترین خطری که ما را تهدید می کند تفرقه است…وقتی از هم جدا باشیم، دشمن در ما طمع می کند. از اختلافات باید عبور و صرف نظر کرد، بعضی اختلافات را که می شود حل کرد، باید حل کرد، بعضی اختلافات ممکن است در کوتاه مدت قابل حل نباشد،باید از آن ها اغماض و عبور کرد…اختلافات قومی، طایفه ای، سیاسی و ارضی،همه تحریک شده ی دشمنان است.زمینه های این گونه اختلاف ها در بین ما وجود داشته، منتهی ما غفلت کرده ایم و آن زمینه ها را از بین نبرده ایم، آن ها هم آمده اند از اختلافات امت اسلامی استفاده کرده اند و این اختلافات را شدید کرده اند و ما را به جان هم انداخته اند…)در یک نگاه کلی می توان به اختصار برخی از چالش ها و اختلاف های امت اسلامی را در دو سطح داخلی و بین المللی این چنین برشمرد:۱-وجود گروهای افراطی مذهبی و فرقه ای۲-وجود جریان های جدایی طلب ملی و اقلیت ها۳-وجود اختلاف های سیاسی و ایدئولوژیکی۴-وجود اختلاف میان کشورهای اسلامی در ابعاد و زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی نظامی…۵-جهانی سازی و وجود پیوندهای اقتصادی جهان اسلام با سیاست های اقتصادی در غرب۶-اختلافات بین المللی دول اسلامی با یکدیگر و با دول غیر اسلامی۷-همنوایی حکام وابسته با سیاست های گسترش فرهنگ بی اخلاقی غربی و شعار جدایی دین از سیاست۸ -ضعف نهادهای مدیریتی در عرصه های سیاسی، اقتصادی و…درتامین و توسعه ی عدالت۹-فقدان انتخابات آزاد و عادلانه۱۰-فرار مغزها۱۱-تلاش برخی حکام دول اسلامی برای اجرای برنامه های درسی سکولار و غیر توحیدی۱۲-اشغال نظامی برخی ازسرزمین های اسلامی هم چون فلسطین، عراق، افغانستان، کشمیر و مناطقی از بالکان و…به عبارتی دیگر در حوزه ی خارجی جدای از جهانی سازی و اشغال گری، نقش جبهه ی تبشیر و تنصیر که جنبه های عقیدتی اسلام را آماج حمله قرار داده و جبهه جهانی سازی که به فروپاشی و پراکندگی کرامت و حاکمیت ارضی همت گمارده،خطر جبهه لائیسم ها و لائیک هاکه مستقیما شریعت اسلام را هدف قرار داده را می توان از بزرگترین چالش های جهانی فرا روی وحدت امت اسلامی برشمرد. بدون شک این چالش های درونی و بیرونی موجود، روند اقتدار و افزایش ضریب امنیت و ثبات منطقه ای و جهانی کشورهای اسلامی را در تحقق وحدت امت اسلامی با چالش و مشکل روبرو ساخته، وحدت و هم گرایی درجهان اسلام را با تهدیداتی مواجه کرده که اقدامات تروریستی و حوادث۱۱سپتامبر از طرف مسلمانان و اشغال نظامی به بهانه ی مبارزه با تروریسم از طرف غیر مسلمانان را به همراه داشته است و پای امپراتوری ناتو را برای مقابله با اقتدار و شکوه نظامی و تمامیت ارضی جهان اسلام و نابودی آن بازکرده. در این راستا تهدیدات دیگری فرا روی وحدت است اسلامی وجود دارد که اهم آن ها عبارتند از:جدا سازی آموزش های مذهبی از آموزش های کلی ،به چالش کشیدن هویت های اسلامی از جمله حجاب، عفاف، زن و خانواده و…،تهاجم وسیع رسانه ای و تبلیغاتی ،تنش های حل نشده ی قومی و ملی گرایی، فقدان رهبری وحدت آفرین، بی ثباتی اجتماعی و مدیرت های نابجا و غلط، افراطی گری ها، فشارهای ناشی از جهانی سازی و فقدان حکومت های عادل و…اسلام که پیروان خود را به تمسک به ریسمان الهی(قرآن وسنت) فرامی خواند، در واقع بسط و توسعه ی نسخه اسلامی را برای تقویت نفس انسان ها و غنا بخشیدن به دیانت و عقلانیت اسلامی و تقسیم عادلانه ی ثروت و بکارگیری و استفاده ی بهینه از آموزه های دینی و سیاسی و اقتصادی را برای حرکت به سمت وحدت و تقریب و تعمیق آن جهت تحقق امت واحده، بسیار مورد توجه قرار می دهد. سخن آخر این که برای غلبه بر موانع وحدت امت اسلامی و اخوت و تقریب توجه به موارد زیر ضروری به نظر می رسد.”۱-لزوم تمسک و پایبندی به آیین و شریعت اسلام یا همان ریسمان الهی که مشارکت در همایش های وحدت آفرین هم چون نمازها، اعیاد، حج، اماکن مقدسه و…در تحقق اهداف امت اسلامی ضروریست.۲-لزوم رویارویی با بصیرت و سعه صدر و عبرت قرار دادن رسوبات گذشته و آن چه که به ارث برده ایم و این که آن ها را دستاویزی برای تفرقه و پراکندگی قرار ندهیم.۳-لزوم توجه به عناصر فراوان وحدت بخش اسلامی به جای تمسک به عوامل اختلاف.۴-به داوری گرفتن اهداف و رسالت شریعت اسلام در اختلاف ها و ارجاع آن ها به قرآن و سنت.۵-ضرورت اعتدال در نقدها.۶-حسن نیت و خیرخواهی در گفتمان ها و رعایت اصول گفتمان قرآنی برای تحقق وحدت و اخوت و تالیف قلوب.۷- توسعه ی مدارس و دانشگاه های مشترک، جهانگردی و تقویت نهادهای بین المللی اسلامی .